گواهینامه‌های حرفه‌ای در مدیریت زنجیره تامین

انجمن تولید و کنترل موجودی آمریکا (APICS)

در دنیای مدیریت زنجیره تامین، انجمن APICS یکی از شناخته‌شده‌ و معتبر ترین انجمن‌هایی است که در زمینه توسعه دانش و ارائه گواهینامه‌های حرفه‌ای فعالیت می‌کند، به‌طوری که امروزه افردای که تمایل دارند تا دانش خود را در حیطه‌های متعدد مدیریت زنجیره تامین ارتقاء داده و آن را به چالش بکشند، کتاب‌های مرجع معرفی‌شده توسط این انجمن را مطالعه کرده و در امتحانات مربوطه شرکت می‌کنند. این انجمن در سال 1957 توسط 20 مدیر تولید از شرکت‌های مختلف صنعتی و با هدف ارتقاء سطح دانش نیروی انسانی فعال در حیطه‌های تولیدی، تاسیس گردید.

در ادامه این نوشته، توضیح مختصری از روند گسترش گواهینامه‌هایی که توسط این انجمن در طول زمان توسعه یافته، ارائه گردیده و خلاصه‌ای از آن در یک اینفوگرام نمایش داده‌شده است.

گواهینامه مدیریت تولید و موجودی (CPIM)

انجمن تولید و کنترل موجودی آمریکا (APICS) با تهیه و گردآوری مطالب کاربردی در دنیای مدیریت تولید و موجودی و انتشار جزوه‌های مربوطه، سعی در ارتقاء سطح دانش کاربردی افراد متخصص در این زمینه نمود. در طی سال‌های بعد و باتوجه به استقبال صنایع از فعالیت‌های این انجمن، آزمونی پایه‌گذاری گردید تا متقاضیان بتوانند توانایی و سطح دانش کاربردی خود را در معرض آزمایش قرار دهند. این آزمون در سال 1973 به‌طور رسمی با نام گواهینامه مدیریت تولید و موجودی (Certified in Production and Inventory Management => CPIM) معرفی گردید به‌طوری که کلیه مفاهیم و روش‌های استفاده‌شده در مدیریت زنجیره تامین در پنج حیطه مجزا اما مرتبط به شرح زیر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت:

• مبانی مدیریت زنجیره تامین (Basics of Supply Chain Management)
• برنامه ریزی اصلی منابع (Master Planning of Resources)
• برنامه ریزی و زمانبندی سطح پایین (Detailed Scheduling and Planning)
• اجرا و کنترل عملیات (Execution and Control of Operation)
• مدیریت استراتژیک منابع (Strategic Management of Resources)

(لازم به توضیح است که سرفصل‌ها و مطالب مربوط به بخش اول این گواهینامه در کتاب “مبانی مدیریت زنجیره تامین” و براساس منابع اصلی ارائه‌شده توسط انجمن APICS برای اولین بار در ایران به زبان فارسی تهیه و تدوین گردیده و در دسترس متقاضیان می‌باشد. همچنین امکان شرکت در “دوره تخصصی مدیریت زنجیره تامین منطبق با سرفصل‌های گواهینامه CPIM” ایجاد شده است)

گواهینامه حرفه‌ای زنجیره تامین (CSCP)

در طول سال‌های بعد و باتوجه به پیشرفت تکنولوژی و صنعت، گواهینامه دیگری طراحی گردید که نه‌تنها متخصصان را در استفاده از روش‌های تاکتیکی مناسب برای سازمان خود جهت مدیریت زنجیره تامین یاری می‌دهد، بلکه آن‎‌ها را در تعیین استراتژی‌های مورد نیاز زنجیره تامین هدایت می‌کند. این آزمون در سال 2006 با نام گواهینامه حرفه‌ای زنجیره تامین (Certified Supply Chain Professional => CSCP) معرفی گردید.

مرجع حرفه‌ای در عملیات زنجیره تامین (SCOR-P)

با استقبال متخصصان و صنایع مختلف از خدمات آموزشی و گواهینامه‌های انجمن APICS، این انجمن تصمیم به گسترش دامنه فعالیت‌های خود در راستای ارتقاء روش‌های کاربردی در حیطه‌های مدیریت زنجیره تامین گرفت. به این منظور، انجمن APICS در سال 2014 با موسسه دیگری به نام انجمن زنجیره تامین (Supply Chain Council => SCC) که پایه‌های آن 20 سال قبل در اروپا و جهت توسعه یک مدل کاربردی در مدیریت زنجیره تامین گذاشته شده بود، ادغام گردید.

مدلی که توسط SCC با نام مرجع عملیات زنجیره تامین (Supply Chain Operations Reference => SCOR) توسعه داده‌شده بود، چهارچوب شناخته‌شده و معتبری می‌باشد که فرآیندهای تجاری، شاخص‌های اندازه‌گیری عملکرد، روش‌های متداول کاری و افراد را در یک ساختار واحد و یکپارچه بازتعریف کرده و به‌یکدیگر متصل می‌کند. به این ترتیب، مدل SCOR از سال 2014 با نام جدید مرجع حرفه‌ای در عملیات زنجیره تامین (Supply Chain Operations Reference Professional => SCOR-P) به مجموعه گواهینامه‌های انجمن APICS اضافه گردید.

گواهینامه در لجستیک، حمل و نقل و توزیع (CLTD)

انجمن APICS در سال 2015 و جهت ارتقاء کیفی سطح گواهینامه‌های خود، مباحث مربوط به حمل و نقل و لجستیک را در گواهینامه دیگری با نام گواهینامه در لجستیک، حمل و نقل و توزیع (Certified in Logistics, Transportation and Distribution => CLTD) ارائه نمود که این کار از طریق ادغام با انجمن حمل و نقل و لجستیک آمریکا (American Society of Transportation and Logistics) شکل گرفت.

تغییر نام APICS به ASCM

درسال 2017، موسسه Deloitte که در زمینه بازرسی و اعتباردهی به سازمان‌ها فعالیت می‌کند، کار مشترکی را با انجمن APICS به منظور اعتباردهی به گواهینامه‌های این انجمن آغاز نمود و در این راستا انجمن APICS به‌زودی همکاری جدیدی را نیز با Accenture Academy و PwC شروع خواهد کرد.

همان‌طور که ملاحظه می‌شود، توسعه و گسترش مباحث مدیریت زنجیره تامین که به دنبال آن منجر به ایجاد گواهینامه‌های دیگری در انجمن APICS گردید، این سوال را بیشتر از گذشته پررنگ می‌نمود که آیا نام انجمن APICS که در سال 1957 پایه‌گذاری شد، مناسب و متناسب با فعالیت‌های گسترده این انجمن در دنیای پیشرفته مدیریت زنجیره تامین امروز می‌باشد؟ به‌نظر میرسد که مدیران این انجمن این کمبود را تشخیص داده و در جلسه سالانه انجمن در اکتبر سال 2018 نام آن را به طور رسمی از APICS به ASCM یا انجمن مدیریت زنجیره تامین (Association for Supply Chain Management) تغییر دادند. شکل زیر روند این تغییرات و توسعه گواهینامه‌ها را در طول زمان نشان می‌دهد.

روند توسعه گواهینامه‌های مدیریت زنجیره تامین

برنامه‌های آتی انجمن APICS

باتوجه به سرعت رشد و گسترش مباحث متنوع در مدیریت زنجیره تامین، انجمن APICS برنامه‌های متنوعی را درجهت پاسخگویی به نیاز جامعه هدف خود تدوین کرده و در حال اجرای آن‌ها می‌باشد. شاید یکی از مهمترین برنامه‌های پیش‌رو، تلاش در جهت همکاری با بنیاد خیریه بیل و ملیندا گیتس (The Bill & Melinda Gates Foundation) می‌باشد تا مباحث مرتبط با توسعه پایدار (Sustainability) که امروزه یکی از موضوعات مهم و تعیین‌کننده در مدیریت زنجیره تامین شرکت‌هاست، در سرفصل‌های انجمن APICS به‌صورت ویژه مورد توجه قرار گیرد.

همچنین باتوجه به‌اینکه گواهینامه‌های APICS در جهت تخصصی‌شدن روی مباحث متنوع مدیریت زنجیره تامین پیش می‌رود، فقدان یک گواهینامه تخصصی در زمینه منبع‌یابی و توسعه منابع تامین و خرید احساس می‌شود. در این راستا بنظر می‌رسد که مدیران این انجمن درصدد اضافه نمودن گواهینامه دیگری در لیست امتحانات خود هستند که برای این منظور تصمیم به همکاری و ادغام شدن با انجمن تامین و خرید (The Chartered Institute of Procurement and Supply => CIPS) در آینده‌ای نزدیک گرفته‌اند.

مورد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، ارتقاء مدل SCOR-P به مدل SCOR-E است که در جهت اهمیت بخشیدن و پررنگ نمودن مباحث مربوط به پایداری زنجیره تامین در مدل SCOR می‌باشد. شاید اضافه‌شدن این سرفصل‌ها در مدیریت زنجیره تامین گویای نشانه‌هایی از اهمیت مدیریت زنجیره تامین پایدار، و درعین حال پیچیدگی بیشتر در روابط بین عناصر زنجیره تامین و دنیای پیرامون خود خواهد بود.